Birine ya da bir şeye bağımlı olmak beynimizin bir oyunudur.

Bir dilim çikolatalı pastaya hayır demek geri ya da bir tane tattığınız cipsin paketini elinizden bırakamamanızın sebebi nedir? 

Dopamin.

Cevap bedeninizdeki dopamin seviyesiyle ilgilidir.

Yeterli dopamin olmadığında yiyeceklerle mutlu olmak isteyebilirsiniz. Dopamin seviyesi yüksek olduğunda ise bağımlı olabilirsiniz.

Dopamin seviyesini neler artırır?

Şeker ve yağ desem, konu bir daha netleşir sanırım. Bunlara bir de alkol ve ilaçlarla diğer uyarıcı maddeleri de ekleyelim.

Bunlar bedendeki nörotransmitteri etkiliyor.  İki tipleri bulunur. Birisi uyarıcı diğeri engelleyici sinyalleri oluşturur. Hipotalamus tarafından salgılanır. Bir tür sinyal ileticidir. 

Vücut yedikçe dopamin üretiyor, ürettikçe yemek istiyorsunuz.  Nöron aktivitesi zamanla azalır ve daha fazla yemek istemek zorunda kalırsınız.

Dopamin, insanı mutlu hissettiren şeyleri aramaya motive eder.

Dürtülerini Kontrol Edebilir Misin?

Yapmak istemesen de yapmadan duramadığın davranışların müsebbibi ta kendisidir.  Sadece yeme içme de değil üstelik, sadakatsizlik, bitirilemeyen ilişkiler, zarar verdiğini bile bile devam edilen ne varsa sorumlusu dopamindir.

Daha fazla dopamin salgılaması için yaptığın her ne varsa seni iradenden alıkoyar. Aldatırsın, meydan okursun, yemeden duramazsın, yapmadan rahatlayamazsın ve bunların herhangi birisinin seni mutlu ettiğini düşünürsün. Oysa bağımlısındır. 

Dopamin sadece bunlardan da sorumlu değil, heyecan duymamızı, uykuya ihtiyaç duymamızı, öğrenmemizi, odaklanmamızı, zevk almamızı, istekli olmamızı sağlıyor.

Tek sorun şu ki biz o haz aldığımız, yapmadan duramadığımız davranış her neyse, bağ kurduğumuz her kimse yerine yenisini koymadan bu durum değişmiyor.

Hemen değiştirebilir miyiz?

Maalesef ‘’ hemen’’ olamıyor. Çünkü bu uyarıcı etkiyi geçecek seviyede bir istek oluşmadan eskiyi bırakamıyoruz.

Aslına bakarsan aşık olmamızın, herhangi bir durum karşısında gözümüz kararırcasına kararlar almamızın da sorumlusu dopamindir.

Kısacası azlığı da sorun çokluğu da sorun. Az olursa da hayata karşı isteksiz, hareketsiz hatta kaskatı kesilebiliyoruz.

Şimdi sorum şu;

Şu anda bağımlı olduğun herhangi bir besin, haz veren bir madde, görmeden yapamam dediğin birisiyle kurduğun bağdan öncesinde, neyden ve neden kurtulmaya çalışıyordun?

Belli ki bir şeyin yerine yenisini koyarak eskiden uzaklaşabiliyoruz.

Düşünmemiz gereken kurtulmak istediğimiz her ne ise yerine koyacağımızla yeni olan bağımızın fayda da sağlamasıdır.

Yoksa pire için yorgan yakmak çok kolay olabilir.

Dopamin seviyesi nasıl düzenlenir?

Yaşam biçiminde düzenleme yapmak diyebiliriz.

• Düzenli uyku
• Probiyotikleri arttırmak
• Bağırsak sağlığını iyileştirmek
• Protein alımının düzenlenmesi. Sağlıklı bitkisel ve hayvansal protein almak.
• Sağlıklı karaciğer ve böbrek fonksiyonlarına kavuşmak üzerine bir beslenme düzeni oluşturmak.

Konu yine geldi arınma, yenilenme ve hayatla barışık olmaya. Hayatla barışmadan iradeyi doğru yönlendirmek pek mümkün olmuyor. Kendini bilen onu yöneten unsurları da bilir. Bu sayede yolunu özgürce alabilir. Yoksa hazlar, arzuların gem vurduğu ruhumuz tekâmül yolculuğunda harcadığı eforla bir adım dahi yol alamaz, kader çemberinde döner durur ve eskiye meyleder.